Chopin – Lento i inne utwory

Lento… i inne utwory

Na repertuar albumu podyktowany osobistym wyborem japońskiej pianistki składają się znane i ważne utwory Chopina. Zaprezentowane formy – liryczna miniatura, stylizacje tańców, etiudy, ballada oraz arcydzieło cyklu sonatowego Sonata h-moll w istotny sposób chopinowską twórczość charakteryzują. Jednakże tym razem warto poświęcić więcej uwagi specyfice Wydania Narodowego, o której wiele mówi zarejestrowany materiał.

Przede wszystkim nabywcy płyty należy się wyjaśnienie dotyczące oznaczenia WN przy Lento i Mazurku f-moll. Otóż utwory niekwestionowanego autorstwa wydane po śmierci Chopina, tak jak dzieła opusowane, zostały w Wydaniu Narodowym uporządkowane chronologicznie i otrzymały paralelną numerację: WN (Wydanie Narodowe) od numeru 1 do 65. Tym samym straciła rację bytu praktyka opusowania edycji pośmiertnych „nieprawnie” kontynuującą numerację Chopina, sugerującą, że opusy pośmiertne prezentują utwory z ostatnich lat życia kompozytora.

Tytułowe Lento spina klamrą materiał płyty dwoma wersjami, późniejszą i wcześniejszą. Kompozycja ta nazywana nokturnem jest tylko nim częściowo. Faktura i charakter nokturnu wypełnia jedynie ramy tej 65 – taktowej miniatury. Natomiast część środkowa w całości stanowi rodzaj montażu czterech zmodyfikowanych autocytatów z dwóch utworów: Koncertu fortepianowego f-moll oraz pieśni Życzenie. Lento, dedykowane siostrze kompozytora Ludwice, w kilka lat później zostało poddane korektom i przesłane Marii Wodzińskiej wraz z innymi utworami w albumie Maria.

Yuko Kawai

Casus Lenta wskazuje na istotną cechę pracy twórczej Chopina – ustawiczną zmienność w zmaganiach dochodzenia do doskonałości, ciągłą chęć szlifowania, trudność uchwycenia momentu finalnego. Wydanie Narodowe jako jedyne z dotychczasowych wydań tę cechę pracy twórczej Chopina podkreśla, proponując możliwą do wykonania wersję, odmianę czy wariant utworu. Różnice poszczególnych odmian mogą być znaczne, o czym można się przekonać konfrontując Nokturn Es-dur z op. 9 z jego wersją z wariantami zarejestrowaną w albumie.

Jest w Lento… utwór szczególny – ostatnia kompozycja Chopina Mazurek f-moll, napisany w ostatnich miesiącach życia złożonego śmiertelną chorobą twórcy, w formie mało czytelnego szkicu. Interesujące byłoby prześledzenie prac nad odtworzeniem tego utworu, co przekracza ramy niniejszego tekstu. W każdym bądź razie porównanie tej ostatniej próby powrotu do komponowania z jej kształtem wykonanym w albumie daje pojęcie o metodach rekonstrukcji stosowanych dla potrzeb Wydania Narodowego. Dzięki nim przywrócony został „do życia” najbardziej przejmujący utwór Chopina. Franciszek Liszt w swej biografii Chopina cytuje jego słowa, iż nigdy nie może uwolnić się od uczucia stanowiącego podłoże jego serca (…), żaden inny język nie posiada odpowiednika polskiego słowa żal. Mazurek f-moll, utwór pożegnalny, najpełniej tę osobistą myśl wyraża.

Marek Wieroński